Chương trình Mục tiêu Quốc gia (CTMTQG) xây dựng nông thôn mới trở thành một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2011 - 2020, với mục tiêu chủ đạo là xây dựng nông nghiệp, nông thôn với cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển công nghiệp, dịch vụ. Phát triển nông thôn hướng đến mục tiêu không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của dân cư nông thôn, hài hòa giữa các vùng, tạo sự chuyển biến nhanh hơn ở các vùng còn nhiều khó khăn.

Ngay từ khi Chương trình thí điểm xây dựng mô hình nông thôn mới được tổ chức triển khai, để thống nhất đầu mối triển khai thực hiện các nhiệm vụ, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 2466/QĐ-BCT ngày 20 tháng 5 năm 2011 về việc thành lập Ban Chỉ đạo của Bộ Công Thương thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới; theo đó, giao Cục Công nghiệp địa phương (nay là Cục Công Thương địa phương) làm cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo Bộ Công Thương, chịu trách nhiệm làm đầu mối phối hợp cùng các cơ quan, đơn vị liên quan trong công tác triển khai thực hiện xây dựng nông thôn mới theo nhiệm vụ được giao.

Thực hiện Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 4 tháng 6 năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình MTQG về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020; Cục Công Thương địa phương đã tham mưu Bộ Công Thương hướng dẫn các địa phương rà soát thực trạng 02 tiêu chí điện nông thôn và chợ nông thôn trên địa bàn cả nước. Trên cơ sở đó, Bộ đã xây dựng, ban hành nhiều văn bản hướng dẫn triển khai các tiêu chí như: Quyết định số 6286/QĐ-BCT ngày 30 tháng 11 năm 2011 của Bộ Công Thương; Quyết định số 12151/QĐ-BCT ngày 31 tháng 12 năm 2014 của Bộ Công Thương về việc hướng dẫn thực hiện tiêu chí số 7 về chợ trong Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng nông thôn mới; Quyết định số 3192/QĐ-BCT ngày 03 tháng 4 năm 2015 của Bộ Công Thương về phương pháp đánh giá thực hiện tiêu chí số 4 về điện nông thôn trong Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng nông thôn mới; Quyết định số 4293/QĐ-BCT ngày 28 tháng 10 năm 2016 về Phương pháp đánh giá thực hiện Tiêu chí số 4 về điện nông thôn trong Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020; Quyết định số 4800/QĐ-TTg ngày 08 tháng 12 năm 2016 về việc hướng dẫn thực hiện và xét công nhận Tiêu chí cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn trong Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020; Quyết định số 5131/QĐ-BCT ngày 30 tháng 12 năm 2016 về phương pháp đánh giá thực hiện tiêu chí số 4 về điện huyện nông thôn mới trong Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020.

Bám sát kế hoạch công tác của Ban Chỉ đạo (BCĐ) Trung ương các chương trình mục tiêu quốc gia, trong những năm qua, Cục đã tham mưu Ban Chỉ đạo Bộ Công Thương tổ chức Đoàn kiểm tra liên ngành đi kiểm tra tình hình thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia với 03 lượt kiểm tra/năm tại các địa phương được BCĐ Trung ương giao, cụ thể: Đoàn kiểm tra đã làm việc với Ủy ban nhân dân tỉnh cùng các Sở, ngành liên quan; kiểm tra thực tế địa bàn xã nông thôn mới, tìm hiểu những thuận lợi, khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.

Về phía các Sở Công Thương, công tác chỉ đạo triển khai thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới được nghiêm túc triển khai. Căn cứ hệ thống văn bản, cơ chế, chính sách thực hiện Chương trình của Trung ương và Bộ Công Thương, Sở Công Thương cấp tỉnh đã chủ động tham mưu UBND ban hành và ban hành theo thẩm quyền các văn bản hướng dẫn để triển khai thực hiện phù hợp với điều kiện thực tế thông qua các Nghị quyết, Quyết định, Chương trình, Kế hoạch, Công văn,… như: Chính sách khuyến khích, hỗ trợ đầu tư, xây dựng, nâng cấp hệ thống hạ tầng chợ; cơ chế chính sách đối với nông nghiệp, nông dân, nông thôn gắn với các nội dung tiêu chí xây dựng nông thôn mới; quy định về quy trình chuyển đổi mô hình quản lý, kinh doanh khai thác chợ; kế hoạch triển khai đầu tư phát triển hệ thống điện nông thôn, các văn bản hướng dẫn thực hiện, xét công nhận đạt tiêu chí số 4 và tiêu chí số 7… Nhìn chung, các cơ chế chính sách và văn bản hướng dẫn được ban hành đảm bảo phù hợp, sát với thực tế, tạo thuận lợi cho các địa phương triển khai thực hiện có hiệu quả Chương trình xây dựng nông thôn mới.

Bước sang giai đoạn 2021 - 2025, Chương trình tiếp tục triển khai gắn với thực hiện có hiệu quả cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn, quá trình đô thị hoá, đi vào chiều sâu, hiệu quả, bền vững; thực hiện xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu và nông thôn mới cấp thôn, bản. Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn, thúc đẩy bình đẳng giới. Xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn đồng bộ và từng bước hiện đại, bảo đảm môi trường, cảnh quan nông thôn sáng, xanh, sạch, đẹp, an toàn, giàu bản sắc văn hóa truyền thống, thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.

Để tiếp tục triển khai hiệu quả các tiêu chí thuộc lĩnh vực của Bộ công Thương, Cục Công Thương địa phương đã chủ trì/phối hợp với các đơn vị chức năng của Bộ Công Thương trình Lãnh đạo Bộ ban hành Quyết định số 1214/QĐ-BCT ngày 22/6/2022 về việc hướng dẫn thực hiện và xét công nhận Tiêu chí cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn trong Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới và xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021 - 2025; Quyết định số 1957/QĐ-BCT ngày 28/9/2022 về việc hướng dẫn chi tiết chỉ tiêu về cụm công nghiệp thuộc tiêu chí Kinh tế trong Bộ tiêu chí quốc gia về huyện nông thôn mới và huyện nông thôn mới nâng cao, Quyết định số 2332/QĐ-BCT ngày 07/11/2022 về việc hướng dẫn thực hiện và xét công nhận Tiêu chí điện trong Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới và nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021 - 2025 và nhiều văn bản hướng dẫn thực hiện khác.

Để triển khai hiệu quả chương trình, bên cạnh việc ban hành hướng dẫn thực hiện các chỉ tiêu, tiêu chí, trong thời gian tiếp theo, Cục Công Thương địa phương sẽ tham mưu tổ chức triển khai nhiều nội dung phục vụ công tác của Ban chỉ đạo Bộ công Thương, cụ thể:

- Hàng năm xây dựng Kế hoạch thực hiện các Chương trình MTQG giai đoạn 2021 - 2025 của Bộ Công Thương, trong đó có phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên Tổ công tác các Chương trình MTQG của Bộ.

- Nắm bắt những khó khăn, vướng mắc của địa phương trong quá trình triển khai thực hiện Hướng dẫn chi tiết các chỉ tiêu, tiêu chí giai đoạn 2021 - 2025 do Bộ công Thương phụ trách.

- Báo cáo tình hình triển khai các nhiệm vụ Bộ Công Thương được giao tại các Quyết định: số 17/QĐ-TTg ngày 04 tháng 01 năm 2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án thí điểm "Xây dựng huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An trở thành huyện nông thôn mới kiểu mẫu theo hướng phát triển văn hóa gắn với du lịch, giai đoạn 2018 - 2025"; số 2114/QĐ-TTg ngày 16 tháng 12 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án "Thí điểm xây dựng tỉnh Hà Tĩnh đạt chuẩn nông thôn mới, giai đoạn 2021 - 2025".

- Xây dựng Quyết định của Bộ Công Thương về việc thành lập Hội đồng và ban hành tiêu chí thẩm định, xét duyệt, tuyển chọn, các dự án, đề án, nhiệm vụ của
Bộ Công Thương thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025.

- Nghiên cứu xây dựng Quyết định của Bộ ban hành Kế hoạch tổ chức thực hiện Phong trào thi đua ngành Công Thương chung sức xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025.

- Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, hướng dẫn thực hiện theo phân công của Ban Chỉ đạo Trung ương các tiêu chí, chỉ tiêu Bộ Công Thương được giao phụ trách giai đoạn 2021 - 2025 để nắm bắt thông tin, tổng hợp các kiến nghị, đề xuất của địa phương trong quá trình triển khai thực hiện để kịp thời hướng dẫn, hoặc nghiên cứu điều chỉnh bổ sung các quy định cho phù hợp với tình hình thực tiễn của từng địa phương.

- Định kỳ xây dựng Báo cáo tổng hợp tình hình thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới 06 tháng và cả năm tại các địa phương trên cả nước.

Đặc biệt, với những kết quả và kinh nghiệm trong triển khai Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới, vừa qua, Bộ Công Thương đã giao Cục Công Thương địa phương làm đầu mối, giúp việc Ban Chỉ đạo triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia của Bộ Công Thương. Trước những yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao của Lãnh đạo Bộ cũng như từ thực tiễn trong giai đoạn phát triển mới, Cục CTĐP cần tiếp tục cố gắng, nỗ lực hơn nữa, sáng tạo hơn nữa để hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ của Ban Chỉ đạo Bộ Công Thương giao, đặc biệt là triển khai Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới.

CTĐP