Trong xu hướng phát triển chung của nền kinh tế, đặc biệt là từ khi Chính phủ ban hành Nghị định 134/2004/NĐ-CP về khuyến khích phát triển công nghiệp nông thôn (CNNT), các nghề, làng nghề TTCN của tỉnh đã có những bước phát triển mạnh mẽ. Hiện nay, Hà Nam đã có 111 làng nghề, 13 làng nghề truyền thống… và nhiều tổ hợp sản xuất, DN sản xuất hàng TTCN. Một số doanh nghiệp đã mạnh dạn và sáng tạo tìm hướng đi mới cho các sản phẩm TTCN của tỉnh, đưa các sản phẩm này thành các mặt hàng xuất khẩu có giá trị kinh tế cao, góp phần tạo lực đẩy cho TTCN phát triển, tạo việc làm và tăng thu nhập cho lao động nông thôn. Trong đó, Công ty Xuất nhập khẩu mây giang đan Ngọc Động được đánh giá là điểm sáng về xuất khẩu hàng TTCN của tỉnh.

Được thành lập từ năm 2004, Công ty Xuất nhập khẩu mây giang đan Ngọc Động chủ yếu sản xuất và xuất khẩu 2 loại sản phẩm chính là sản phẩm nội thất (bàn ghế, bình phong…) và sản phẩm mỹ nghệ (bình hoa, chụp đèn, bát đĩa…) Năm 2009, vượt qua tình hình khó khăn do ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới, kim ngạch xuất khẩu của công ty đạt 1,8 triệu USD, sang năm 2010 kim ngạch xuất khẩu 5 tháng đầu năm đạt 500.000 USD. Những kết quả trên tuy chưa phản ánh hết tiềm năng của công ty nhưng là những dấu hiệu khả quan khẳng định định hướng phát triển của công ty phù hợp với bối cảnh chung của nền kinh tế cả nước.

Mặc dù các sản phẩm mây giang đan là hàng thủ công mỹ nghệ, nhưng để đáp ứng được những tiêu chuẩn khắt khe về chất lượng sản phẩm của thị trường quốc tế và tăng năng suất lao động, năm 2009, công ty đã đầu tư hơn 7,8 tỷ đồng cho các loại máy móc thiết bị phục vụ sản xuất như: nồi hơi, máy ép, máy chà… Việc mạnh dạn áp dụng khoa học kỹ thuật đã giúp công ty mở rộng đáng kể về quy mô sản xuất. Hiện nay, công ty có 2 xưởng, 1 xưởng chuyên sản xuất hàng thô, 1 xưởng chuyên hoàn thiện và đóng gói sản phẩm. Ngoài 150 công nhân trực tiếp làm việc tại xưởng, công ty còn có 50 vệ tinh chuyên thu mua sản phẩm thô trong dân, từ đó tạo việc làm cho khoảng 6.000 lao động trong và ngoài tỉnh, thu nhập bình quân mỗi lao động từ 2-2,7 triệu đồng/tháng (tùy theo tay nghề).

Về vấn đề nguồn nguyên liệu, ông Nguyễn Xuân Mai - Giám đốc công ty cho biết, từ trước tới nay, nguồn nguyên liệu cung cấp cho sản xuất đều được công ty khai thác từ môi trường tự nhiên ở các tỉnh miền núi phía Bắc, hiện nay công ty vẫn chưa có vùng nguyên liệu riêng. Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, nguồn nguyên liệu tự nhiên đã suy giảm nhiều, và đã có những ảnh hưởng không tốt tới đầu vào của sản xuất, cụ thể là chậm nguyên liệu đầu vào, giá nguyên liệu ngày càng tăng… Để khắc phục tình trạng này, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phối hợp với Hiệp hội hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam xây dựng Đề án quy hoạch vùng nguyên liệu trồng giang, nứa, mây… ở các tỉnh Nghệ An, Tuyên Quang, Hà Giang…

Ý thức được vai trò quan trọng của việc đảm bảo môi trường sản xuất và an toàn sản xuất, công ty đã thực hiện khá tốt việc xử lý chất thải: Xây dựng hệ thống bể ngầm, hệ thống thoát nước, hệ thống bể lắng đọng. Đặc biệt, công tác phòng chống cháy nổ của công ty được trang bị khá đầy đủ bao gồm hệ thống báo cháy tự động, hệ thống bình chữa cháy được phân bố ở mỗi phân xưởng.
Đánh giá về hiệu quả và vai trò của Công ty Xuất nhập khẩu mây giang đan Ngọc Động trong lĩnh vực xuất khẩu hàng TTCN của tỉnh, Sở Công Thương Hà Nam khẳng định: Công ty Xuất nhập khẩu mây giang đan Ngọc Động là đơn vị tiên phong và dẫn đầu trong việc xuất khẩu và giới thiệu hàng TTCN của tỉnh ra thị trường quốc tế. Công ty đã mở một hướng mới, xây dựng một mô hình sản xuất mới có hiệu quả kinh tế cao cho các doanh nghiệp sản xuất hàng TTCN học tập kinh nghiệm. Qua đó đã giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho nhiều lao động nông thôn, góp phần phát triển kinh tế - xã hội.

Tuy nhiên, để phát triển mạnh và bền vững, ông Nguyễn Xuân Mai vẫn rất trăn trở về mối liên hệ bền chặt giữa doanh nghiệp làng nghề và làng nghề truyền thống. Theo ông, “không có doanh nghiệp làng nghề thì khó giữ được làng nghề truyền thống, không có làng nghề truyền thống thì doanh nghiệp khó tồn tại và phát triển được”. Do đó, song song với quá trình mở rộng sản xuất, tìm kiếm thị trường, ông cũng rất chú trọng công tác đào tạo nhân lực cho các làng nghề mây giang đan. Năm 2009, công ty đã kết hợp với Trung tâm Khuyến công tỉnh Hà Nam tổ chức 30 lớp truyền nghề mây giang đan với nguồn kinh phí khoảng 200 triệu đồng.

Hiện nay, cùng với sự thành lập ngày càng nhiều các điểm, cụm công nghiệp thu hút nhiều lao động nông thôn, nguồn lao động tại các làng nghề truyền thống có xu hướng ngày càng giảm, giá nhân công ngày càng cao. Hơn nữa, từ trước tới nay, nguồn nguyên liệu cung cấp cho sản xuất đều được công ty khai thác từ tự nhiên, vì vậy nguy cơ suy giảm nguồn nguyên liệu, không chủ động được đầu vào cho sản xuất vẫn là những vấn đề cấp thiết mà Công ty Xuất nhập khẩu Ngọc Động cần chủ động giải quyết để đảm bảo định hướng phát triển của mình./.
 

Ven.vn