Thực hiện chủ trương, chính sách của nhà nước về hội nhập kinh tế quốc tế, nhất là tăng cường phát triển mối quan hệ hợp tác toàn diện với CHDCND Lào, cũng như thực hiện Thỏa thuận tại Hội nghị Hợp tác phát triển thương mại Việt Nam - Lào lần thứ VII năm 2010, thời gian qua, Nghệ An và các tỉnh của nước bạn Lào có chung đường biên giới đã duy trì và phát triển mối quan hệ hữu nghị thân tình, cởi mở, đoàn kết hữu nghị và hợp tác toàn diện.

Hai bên cùng tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp hợp tác phát triển kinh tế, kinh doanh có hiệu quả, góp phần xoá đói giảm nghèo cho các địa phương, nhất là tại địa bàn vùng biên giới và thúc đẩy hoạt động giao lưu và trao đổi hàng hóa giữa hai nước. Đã phối hợp chặt chẽ trong việc kiểm tra, quản lý xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu, tạo điều kiện cho người và hàng hóa, phương tiện qua lại biên giới quốc gia hai nước được thông suốt. Đồng thời, hạn chế được tình trạng buôn lậu và gian lận thương mại qua biên giới, ngăn chặn buôn bán hàng cấm, cũng như động vật hoang dã, v.v...

UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách nhằm mở rộng, phát triển quan hệ thương mại với Lào, tập trung đầu tư phát triển kinh tế vùng biên giới phía Tây tiếp giáp với Lào, khai thác tốt các tiềm năng của tỉnh, đẩy mạnh xuất nhập khẩu hàng hóa; quy hoạch, đầu tư xây dựng các chợ biên giới, chợ cửa khẩu tạo điều kiện thuận lợi cho trao đổi hàng hóa, giao thương của cư dân biên giới hai nước.

Để tập trung phát triển kinh tế biên giới bên cạnh việc tập trung đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, Nghệ An đã quy hoạch xây dựng khu kinh tế các cửa khẩu: Khu kinh tế cửa khẩu Nậm Cắn với diện tích 11,84 ha, trong đó có Trung tâm thương mại Nậm Cắn đã xây dựng xong, đang chờ bàn giao, dự kiến sẽ thu hút được một số lượng lớn thương nhân của 2 tỉnh Nghệ An và Xiêng Khoảng vào hoạt động kinh doanh; Khu kinh tế cửa khẩu Thanh Thuỷ với diện tích 25,82 ha và Khu kinh tế cửa khẩu Thông Thụ với diện tích 20 ha.

Nghệ An cũng tích cực phối hợp với Bộ Công Thương xây dựng quy hoạch chợ biên giới theo đề án quy hoạch chung của Bộ. Trong quy hoạch, trên địa bàn 6 huyện biên giới của Nghệ An có 30 chợ biên giới, trong đó có 03 chợ cửa khẩu là: Thanh Thủy - huyện Thanh Chương, Thông Thụ - huyện Quế Phong và Nậm Cắn - huyện Kỳ Sơn. Trong số đó, hiện tại có 7 chợ đang hoạt động, tuy nhiên cơ sở vật chất còn tạm bợ, và hiện nay, UBND tỉnh đang tiếp tục khảo sát, lập kế hoạch đầu tư xây dựng một số chợ theo quy hoạch trên.

Trong số các chợ biên giới có chợ Đin Đăm, thuộc huyện Noọng Het, tỉnh Xiêng Khoảng - là tỉnh kết nghĩa với Nghệ An - sát với cửa khẩu Nậm Cắn, được xây dựng từ năm 2006. Đây là nơi giao lưu trao đổi hàng hóa chủ yếu của nhân dân vùng biên giới hai tỉnh Nghệ An và Xiêng Khoảng. Chợ họp chủ yếu vào 2-3 ngày cuối tháng. Số lượng thương nhân có ốt kinh doanh thường xuyên tại chợ khoảng 100 người. Các mặt hàng kinh doanh tại chợ chủ yếu là hàng nông lâm thuỷ sản, lương thực, thực phẩm, hàng tiêu dùng và ăn uống. Doanh số bình quân khoảng 7 tỷ đồng/năm. Hiện nay, chợ Đin Đăm đang được Bộ Công Thương hai nước và hai tỉnh lập dự án nâng cấp mở rộng nhằm tạo điều kiện cho thương nhân và bà con hai tỉnh Nghệ An và Xiêng Khoảng phát triển trao đổi hàng hoá, giao lưu phát triển văn hoá ẩm thực.

Bên cạnh việc thúc đẩy phát triển kinh tế cửa khẩu, chợ biên giới, thời gian qua tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo và khuyến khích các doanh nghiệp tăng cường mở rộng đầu tư hợp tác kinh tế với các tỉnh của Lào. Từ năm 2010 đến nay, đã có thêm gần 30 doanh nghiệp kinh doanh và đầu tư tại thị tại thị trường Lào, nâng tổng số doanh nghiệp của Nghệ An tham gia hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu và đầu tư tại Lào lên gần 80 doanh nghiệp. Các lĩnh vực kinh doanh và đầu tư gồm: Khai thác khoáng sản, thủy điện, kinh doanh và chế biến gỗ, sản xuất rượu, sản xuất và kinh doanh thép xây dựng, khai thác rừng, trồng rừng, tour lữ hành, kinh doanh xe tải nhỏ, kinh doanh nông sản, hàng tiêu dùng, giáo dục đào tạo, thông tin và truyền thông, v.v… với tổng vốn đầu tư đăng ký của các dự án lên tới hơn 200 triệu USD. Hiện nay, vẫn còn nhiều doanh nghiệp khác đang quan tâm tìm hiểu thị trường Lào để kinh doanh và đầu tư.

Hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa cũng được các doanh nghiệp đẩy mạnh và đạt sự tăng trưởng đáng kể. Từ năm 2010 đến hết năm 2012, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu với Lào đạt: 172.713.821 USD, trong đó kim ngạch xuất khẩu hàng hóa là 73.101 .065 USD, kim ngạch nhập khẩu là 99.612.752 USD. Với các mặt hàng xuất nhập khẩu chủ yếu là thủy sản, thép xây dựng, ngô hạt, nến đất, gạo, cồn, hạt nhựa, vải PP, gỗ ván ép, linh kiện xe máy, sợi song mây, đá ốp lát, gạch lát, xi măng, sắn lát, gỗ các loại, vật liệu xây dựng khác, v.v…

Tuy nhiên, do các cửa khẩu đều nằm xa khu dân cư, vùng biên giới địa hình hiểm trở, giao thông đi lại chưa thuận lợi, nhất là phía bạn Lào. Trình độ dân trí và thu nhập thấp, kinh tế còn khó khăn, sản xuất hàng hoá chưa phát triển. Nên bên cạnh những kết quả quan trọng đạt được trong phát triển thương mại biên giới, nhưng nhìn chung mạng lưới thương mại - dịch vụ tại các cửa khẩu còn chưa phát triển, hạ tầng cơ sở còn yếu kém, hoạt động thương mại, dịch vụ và đầu tư sản xuất tại các cửa khẩu chưa tương xứng với tiềm năng của hai bên. Tình trạng buôn lậu, vận chuyển trái phép các loại gia súc, buôn bán ma túy, v.v… qua khu vực biên giới còn diễn ra khá phức tạp.

Trong thời gian tới, để hoạt động thương mại biên giới giữa Nghệ An cũng như các tỉnh có chung đường biên giới với các tỉnh của nước bạn Lào tiếp tục phát triển vững chắc, ngoài nội lực cần có sự hỗ trợ của Chính phủ và Bộ Công Thương hai nước để phát triển hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông, hạ tầng thương mại, v.v... đặc biệt là thông qua Thỏa thuận tại Hội nghị Hợp tác Thương mại biên giới Việt Nam và Lào lần thứ VIII tổ chức tại tỉnh Sê Kong - Lào ngày 18/10/2012, cùng sự quan tâm chỉ đạo sát sao của UBND tỉnh, sự phối hợp của các ngành liên quan để triển khai các chính sách phát triển miền núi, hợp tác phát triển thương mại biên giới. Và điều quan trọng nhất là cần có sự nỗ lực của các doanh nghiệp trong việc đẩy mạnh tìm kiếm đối tác đầu tư, hợp tác phát triển kinh doanh.

 

Sở Công Thương Tỉnh Nghệ An