Bên cạnh đó, Nghệ An còn có lợi thế với nguồn lao động dồi dào; có đất, rừng, biển và khí hậu thích nghi cho nhiều loại cây trồng, vật nuôi có giá trị kinh tế cao có tiềm năng tạo nguồn hàng nông lâm hải sản xuất khẩu phong phú; một số khoáng sản có thể khai thác quy mô công nghiệp. Tất cả các yếu tố đó tạo điều kiện thuận lợi cho Nghệ An trong việc phát triển xuất khẩu.

Xác định hoạt động xuất khẩu trên địa bàn cho thời gian tới vô cùng quan trọng và cần thiết, chính vì vậy, ngày 19/8/2011 UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Quyết định số 3285/QĐ-UBND về phê duyệt đề án: Định hướng phát triển xuất khẩu trên địa bàn Nghệ an giai đoạn 2011-2015"; đề án gồm các phần: Đánh giá thực trạng xuất khẩu thời gian qua 2006-2010; định hướng phát triển xuất khẩu giai đoạn 2011-2015. Nhiệm vụ, giải pháp và tổ chức thực hiện; nội dung cụ thể:

- Giai đoạn 2006-2010, phát huy những lợi thế và khắc phục khó khăn, xuất khẩu của Nghệ An đã tạo ra những bước phát triển đáng kể, kim ngạch xuất khẩu tăng nhanh từ 168, 8 triệu USD năm 2006 lên 386, 3 triệu USD năm 2010, đạt tốc độ tăng trưởng bình quân 22,9%/năm. Xuất khẩu dịch vụ tăng trưởng vượt bậc, năm 2010 đạt trên 218, 2 triệu USD (trong đó xuất khẩu lao động ~ 205 triệu USD), tăng gấp 3, 2 lần so với năm 2006 (67, 6 triệu USD). Cơ cấu hàng hoá xuất khẩu thay đổi theo chiều hướng tích cực: tỷ lệ hàng công nghiệp, khoáng sản và hàng qua chế biến tăng cao, chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hoá của cả tỉnh. Thị trường xuất khẩu hàng hoá tiếp tục được duy trì và mở rộng: Năm 2010 các doanh nghiệp Nghệ An đã xuất khẩu hàng hoá sang thị trường 56 nước và khu vực. Chủ thể tham gia xuất khẩu không ngừng tăng cả về lượng lẫn về chất: Trong hai năm 2009 - 2010 đã có 257 doanh nghiệp thực có tham gia hoạt động xuất và nhập khẩu. Riêng năm 2010, trên địa bàn tỉnh đã có 12 doanh nghiệp đạt kim ngạch xuất khẩu từ 4 triệu USD trở lên; trong đó có 01 doanh nghiệp đạt kim ngạch 28, 9 triệu USD; và 2 doanh nghiệp khác đạt kim ngạch trên 10, 7 triệu USD. Tuy nhiên, xuất khẩu của tỉnh Nghệ An còn những mặt hạn chế nhất định, đó là: quy mô hàng hóa xuất khẩu còn nhỏ bé, tăng trưởng không vững chắc, chưa khai thác hết tiềm năng và thế mạnh của tỉnh; cơ cấu hàng hóa xuất khẩu còn chưa hợp lý, đa phần vẫn là hàng nông sản sơ chế, ít có hàng công nghiệp chế biến có giá trị lớn; hàng hóa xuất khẩu được sản xuất tại Nghệ An chiếm tỷ trọng còn thấp (~50% trong tổng kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh), thị trường xuất khẩu mặc dù đã có bước tiến đáng kể, song vẫn còn hạn hẹp, quan hệ bạn hàng còn thiếu ổn định….

- Bước vào giai đoạn 2011-2015, theo nhận định, bối cảnh thế giới đang thay đổi nhanh, phức tạp và khó lường. Sau khủng hoảng tài chính - kinh tế toàn cầu, thế giới sẽ bước vào một giai đoạn phát triển mới, Khu vực châu á - Thái Bình Dương tiếp tục phát triển năng động và đang hình thành nhiều hình thức liên kết, hợp tác đa dạng hơn. Tuy vậy, vẫn tiềm ẩn những nhân tố gây mất ổn định, nhất là tranh giành ảnh hưởng, tranh chấp chủ quyền biển, đảo, tài nguyên... Quá trình tái cấu trúc các nền kinh tế và điều chỉnh các thể chế tài chính toàn cầu diễn ra mạnh mẽ, gắn với những bước tiến mới về khoa học, công nghệ và sử dụng tiết kiệm năng lượng, tài nguyên. Các nền kinh tế là thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam như Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản tăng trưởng chậm. Cuộc khủng hoảng nợ công của khu vực đồng Euro và thâm hụt ngân sách cao ở nhiều nước có thể gây biến động về tỷ giá giữa các đồng tiền, làm cho tính bất định và độ rủi ra tăng lên, tác động mạnh tới xuất nhập khẩu, đầu tư, chính sách tài khóa và tiền tệ của các quốc gia… Trong nước, sau 10 năm thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2001-2010, tuy đã đạt được những thành tựu nhất định nhưng chưa tương xứng với tiềm năng và yêu cầu hội nhập, kinh tế phát triển chưa bền vững, chất lượng tăng trưởng, năng suất, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế còn thấp, các cân đối kinh tế vĩ mô chưa thật vững chắc, v.v... Trước tình hình đó, để đạt được mục tiêu theo tinh thần của Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Tỉnh Nghệ An lần thứ XVII là phấn đấu đến năm 2015 đạt chỉ tiêu kim ngạch xuất khẩu từ 500 - 550 triệu USD, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Công Thương xây dựng Đề án "Định hướng phát triển xuất khẩu Nghệ An giai đoạn 2011 - 2015" với các mục tiêu, chương trình và lộ trình cụ thể, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo công ăn việc làm cho người lao động, đưa Nghệ An trở thành tỉnh khá trong khu vực phía Bắc vào năm 2015. Định hướng, mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể như sau:

+ Việc định hướng phát triển xuất khẩu giai đoạn 2011-2015 được xác định theo quan điểm chỉ đạo là: Tích cực chủ trương phát triển xuất khẩu trên cơ sở khai thác triệt để lợi thế so sánh và lợi thế cạnh tranh, góp phần tăng trưởng GDP, đẩy nhanh tốc độ chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy phát triển sản xuất, giải quyết công ăn việc làm cho người lao động trên địa bàn tỉnh; Phát triển xuất khẩu với tốc độ cao và bền vững trên cơ sở khai thác hợp lý tài nguyên thiên nhiên, hạn chế ô nhiễm môi trường và cạn kiệt tài nguyên, đẩy mạnh đầu tư phát triển sản xuất các mặt hàng và dịch vụ xuất khẩu phù hợp với tiềm năng lợi thế của tỉnh, nhất là công nghiệp chế biến để có những sản phẩm giá trị cao từ nguồn nguyên liệu nông lâm hải sản, khoáng sản, hạn chế xuất thô và coi đây là một giải pháp để có tốc độ tăng trưởng xuất khẩu một cách đột biến trong giai đoạn 2011 - 2015; Chú trọng xuất khẩu dịch vụ, xuất khẩu lao động; Huy động sự tham gia rộng rãi của mọi thành phần kinh tế vào hoạt động xuất khẩu; Chú trọng thu hút đầu tư trong nước và nước ngoài để nâng cao năng lực sản xuất hàng hoá xuất khẩu trong tỉnh như: dệt may, chế biến nông lâm hải sản, rau quả, sản phẩm gỗ, khoáng sản và đá trắng các loại...; Chủ động hội nhập kinh tế khu vực và thế giới; Gắn kết thị trường trong nước với thị trường ngoài nước; Duy trì và mở rộng, đa dạng hoá thị trường xuất khẩu để tránh lệ thuộc, rủi ro trong xuất khẩu.

+ Mục tiêu phát triển xuất khẩu giai đoạn tới là nỗ lực gia tăng tốc độ tăng trưởng xuất khẩu, góp phần đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tạo công ăn việc làm, tăng thu ngoại tệ; Chuyển dịch cơ cấu xuất khẩu theo hướng giảm xuất khẩu hàng thô, nâng cao giá trị gia tăng, gia tăng sản phẩm chế biến, thúc đẩy xuất khẩu dịch vụ; mở rộng, đa dạng hóa thị trường và phương thức kinh doanh; hội nhập thành công vào kinh tế khu vực và thế giới.

+ Các chỉ tiêu cụ thể được xác định bao gồm:

Quy mô, tốc độ: Phấn đấu đến năm 2015, tổng kim ngạch xuất khẩu (bao gồm cả xuất khẩu hàng hoá, xuất khẩu lao động và dịch vụ thu ngoại tệ) đạt 500 - 550 triệu USD; trong đó: Về kim ngạch xuất khẩu hàng hoá, nhịp độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2011 - 2015 là 12,3 - 14,5%/năm. Phấn đấu đến năm 2015, kim ngạch xuất khẩu hàng hoá đạt 300 - 330 triệu USD, chiếm tỷ trọng từ 60% trong tổng kim ngạch xuất khẩu; Về xuất khẩu lao động và dịch vụ: Vẫn giữ nguyên nhịp độ hiện thời; tăng trưởng chủ yếu về doanh thu ngoại tệ từ dịch vụ du lịch và vận tải biển; phấn đấu đến năm 2015 đạt từ 200-220 triệu USD, chiếm tỷ trọng 40% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh.

Cơ cấu hàng hoá xuất khẩu: Trong tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hoá dự kiến đạt từ 300 - 330 triệu USD vào năm 2015: Hàng nông lâm hải sản chiếm 35,8-36%, đạt kim ngạch ~108-118 triệu USD; Hàng công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và khoáng sản, VLXD chiếm ~64,0-64,2%, đạt kim ngạch ~ 192-212 triệu USD.

Cơ cấu dịch vụ xuất khẩu: trong tổng kim ngạch xuất khẩu dịch vụ dự kiến đạt từ 200 - 220 triệu USD vào năm 2015: Xuất khẩu lao động: giai đoạn 2011-2015 phấn đấu mỗi năm đưa từ 10-11 ngàn lao động đi làm việc ở nước ngoài với; dự tính kim ngạch xuất khẩu lao động đạt ~ 170-180 triệu USD, chiếm ~ 81,8-85,0% trong tổng kim ngạch xuất khẩu dịch vụ. Dịch vụ du lịch: Dự kiến đến năm 2015 đạt doanh thu ngoại tệ khoảng 25-30 triệu USD, chiếm ~ 12,5-13,6 % trong tổng kim ngạch xuất khẩu dịch vụ. Vận tải biển, dịch vụ giao nhận cảng biển và các dịch vụ khác: Với các dịch vụ bốc xếp, sửa chữa, vận tải, các loại hình dịch vụ khác ... dự kiến doanh thu ngoại tệ đạt ~ 5-10 triệu USD vào năm 2010, chiếm ~ 2,5-4,6% trong tổng kim ngạch xuất khẩu dịch vụ.

 

Sở Công Thương Nghệ An