Theo đánh giá của Cơ quan Hợp tác phát triển Thụy Sỹ (SDC), trong suốt 2 thập kỷ vừa qua, Việt Nam đã đạt được những thành tựu xuất sắc trong việc giúp hàng triệu người thoát nghèo. Tỷ lệ nghèo đói từ 54% năm 1993 nay giảm xuống còn 14%. Có được những thành quả này, ngoài sự nỗ lực của Chính phủ, Việt Nam còn nhận được sự góp sức không nhỏ từ các tổ chức quốc tế thông qua các chương trình tài trợ. Chương trình “Tăng cường khả năng tiếp cận thị trường cho người nghèo nông thôn thông qua phát triển chuỗi giá trị (MARP)” do SDC tài trợ là một điển hình.

Theo ông Samuel Waelty, Giám đốc quốc gia của SDC, Chương trình chủ động huy động các hộ gia đình nghèo tham gia vào những chuỗi giá trị nông nghiệp để tăng thêm thu nhập, việc làm. Chương trình tập trung mạnh mẽ vào giảm nghèo, ưu tiên hỗ trợ nhóm dân tộc thiểu số, hợp tác với khu vực tư nhân và quan tâm đến lĩnh vực môi trường.

Ông Samuel Waelty cũng cho biết: MARP đã được khởi động từ cuối tháng 7/2013 với tổng ngân sách 5,2 triệu USD. Sau 10 tháng triển khai, MARP đã tiếp cận được 6.870 hộ gia đình, trong đó 90% là người dân tộc thiểu số, 32% số người hưởng lợi là phụ nữ. Chương trình cũng đã được triển khai tại 8 tỉnh của Việt Nam với 8 chuỗi giá trị nông nghiệp, bao gồm: Chè, mây, tre, vải lụa, vải thổ cẩm, thảo quả, quế và hồi.

Ông Lê Bá Ngọc, đại diện cho đơn vị triển khai chuỗi giá trị dâu tằm tơ và dệt vải tại các tỉnh Nghệ An, Thanh Hóa, Hòa Bình cho hay: Dự án đã và sẽ nỗ lực hỗ trợ cho khoảng 1.000 hộ gia đình trồng cây gai, dâu tằm và dệt vải áp dụng công nghệ xanh, kỹ thuật sản xuất sạch hơn như: Nhuộm màu tự nhiên, giảm lượng kén bỏ đi thông qua việc đa dạng hóa các sản phẩm từ kén…Dự kiến đến năm 2016, dự án sẽ giúp tăng thu nhập từ 30-50% cho các hộ tham gia.

Chuỗi giá trị mây, tre do Tổ chức Oxfam Hong Kong triển khai tại 4 huyện Quế Phong, Quỳ Châu, Tương Dương và Con Cuông của tỉnh Nghệ An. Dự án nhằm mục tiêu tăng thu nhập hàng năm thêm 30-40% cho khoảng 2.500-3.000 người dân tộc thiểu số và phụ nữ nghèo ở vùng cao thông qua việc tăng khả năng tiếp cận chuỗi giá trị mây tre. Dự án sẽ tạo việc làm ổn định cho 520 người, việc làm thời vụ cho 2.200 người. Đáng lưu ý, 70% số người được hưởng lợi sẽ là phụ nữ.

Chuỗi giá trị thảo quả, quế và hồi được Tổ chức Phát triển Hà Lan (SVN) thực hiện tại 4 tỉnh Hà Giang, Yên Bái, Lào Cai, Lạng Sơn. Theo ông Lê Anh Tuấn, đại diện SVN: Dự án tập trung hỗ trợ cho những người trồng gia vị quy mô nhỏ tại vùng núi phía Bắc Việt Nam. Dự án sẽ đào tạo cho khoảng 12.000 hộ gia đình sản xuất gia vị về cải tiến sản xuất, kỹ thuật thu hoạch và sau thu hoạch. Dự án cũng xây dựng năng lực về tập huấn cho 200 người của các Trung tâm khuyến nông, Hội Nông dân, Hội phụ nữ địa phương. 50 cơ sở thu mua, 30 công ty mua bán địa phương sẽ được trang bị các kỹ năng kinh doanh cần thiết. Khoảng 10 công ty thương mại xuất khẩu lớn sẽ tham gia vào phát triển các chuỗi giá trị này…

Mặc dù mới đi được 1/3 chặng đường nhưng MARP đã đạt được những kết quả rất tích cực. Phương thức giúp người lao động tham gia trực tiếp vào chuỗi giá trị nông nghiệp phù hợp đã mở rộng cánh cửa thoát nghèo bền vững cho người nông dân, nhất là lao động ở khu vực vùng sâu vùng xa. Tuy nhiên, theo ông Samuel Waelty: Nông thôn là thị trường có nhiều rủi ro, thiếu liên kết thị trường bền vững. Vì vậy, thúc đẩy khu vực tư nhân hợp tác với người nghèo là hết sức cần thiết để người nghèo cải thiện thu nhập. SDC cũng sẽ tập trung cải thiện mối quan hệ hợp tác với khu vực tư nhân để mang lại lợi ích bền vững cho các cộng đồng nông thôn…

Bảo Ngọc