Bần là loài cây quen thuộc với người dân vùng sông nước thuộc khu vực đồng bằng sông Cửu Long, mọc tự nhiên hoặc được trồng làm cây phòng hộ, chống sạt lở ở ven sông. Người dân vẫn coi đây là loại cây dại, chỉ dùng trái bần làm nước chấm thịt luộc, cá chiên, tôm nướng và nhất là nấu canh chua cá.
Qua tìm hiểu, thấy bột bần, mứt bần là sản phẩm mới, có hiệu quả kinh tế, nguyên liệu sẵn có tại địa phương, có khả năng trở thành hàng hóa giá trị và tạo việc làm cho lao động nông thôn. Từ năm 2009, Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển Công nghiệp tỉnh Trà Vinh đã nghiên cứu hỗ trợ cơ sở Thủy Tiên “Xây dựng mô hình trình diễn kỹ thuật sản xuất sản phẩm mới bột bần, mứt bần từ nguyên liệu trái bần”. Trung tâm đã hỗ trợ 25 triệu đồng để tập huấn kỹ thuật, tư vấn từ quy trình sản xuất đến hoàn thiện sản phẩm. Kết quả, từ mô hình trình diễn có công suất hoạt động 10.500 kg trái bần/tháng, cơ sở Thủy Tiên đạt sản lượng thành phẩm khoảng 1.650 kg bột bần, mứt bần với doanh thu: 82 triệu đồng/tháng. Trong đó, cơ sở đạt lãi ròng 15 triệu đồng/tháng, đóng thuế 1 triệu đồng/tháng; giải quyết việc làm ổn định cho 10 lao động với thu nhập bình quân 1,3 triệu - 1,5 triệu đồng/người/tháng. Trung tâm còn giúp thiết kế mẫu mã, bao bì, chất lượng sản phẩm và đăng ký bảo hộ nhãn hiệu độc quyền, tiếp cận thị trường, đăng ký vệ sinh an toàn thực phẩm.
Đến nay, sản phẩm bột bần và mứt bần của cơ sở Thủy Tiên được Saigon Co.op Mart ký hợp đồng tiêu thụ dài hạn, với số lượng không hạn chế. Người tiêu dùng ưa thích các sản phẩm từ bần không chỉ vì nó có vị chua thanh mà còn vì đây là loại trái cây sạch, mọc tự nhiên tại các vùng cửa sông, ven biển, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong quá trình thu hoạch trái. Hiện, sản phẩm bột bần, mứt bần của cơ sở Thủy Tiên còn trở thành sản phẩm đặc sản của Trà Vinh được nhiều du khách trong và ngoài tỉnh tìm mua để sử dụng hoặc làm quà tặng người thân. Ngoài số lao động làm việc tại cơ sở, một số hộ dân không đất hoặc ít đất sản xuất cũng có nguồn thu đáng kể nhờ hái trái bần bán cho cơ sở với giá từ 2.000- 4.000 đồng/kg tùy theo mùa.
Gần đây, các sản phẩm từ bần còn tham gia trưng bày, giới thiệu tại các chợ phiên đưa hàng Việt về nông thôn ở tỉnh Trà Vinh và đang xúc tiến đưa hàng xuất khẩu sang Đức. Hiện đã có một số cơ sở sản xuất trên địa bàn tỉnh học tập kinh nghiệm và áp dụng. Mô hình sản xuất bột bần, mứt bần không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao cho cơ sở Thủy Tiên mà còn góp phần bảo dưỡng cây bần để người nông dân thu hoạch trái mà còn rất hữu ích trong việc chống sạt lở ven bờ sông nước khu vực đồng bằng sông Cửu Long.
Khánh Ngọc
