Hiện nay thành phố Hà Nội có 1.350 làng có nghề, trong đó 244 làng nghề truyền thống. Có 272 làng nghề với 115 nghệ nhân đã được UBND thành phố công nhận và phong tặng. (là một trong những tỉnh thành phố nhiều nghề nhất trong cả nước)

Số lao động trong các làng nghề, cơ bản đáp ứng được yêu cầu về số lượng lao động cho các cơ sở sản xuất, các doanh nghiệp trong làng nghề, tuy nhiên về chất lượng và tay nghề thì hầu hết là chưa qua đào tạo và chủ yếu là truyền nghề theo phương pháp “Cầm tay chỉ việc” nên chưa đáp ứng được yêu cầu trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.Cách đào tạo cho các lao động làng nghề từ trước đến nay là thông qua sự hướng dẫn truyền nghề lẫn nhau, bằng cách người biết hướng dẫn cho người chưa biết. Sau khi có chương trình khuyến công thì việc đào tạo nghề được phối hợp với các doanh nghiệp tổ chức một cách có hiệu quả theo yêu cầu của từng ngành nghề.

Về chất lượng đội ngũ lao động làng nghề: Trình độ lao động tại các làng nghề chưa cao, chủ yếu là lao động thời vụ do không được đào tạo cơ bản, nên ý thức lao động, kỷ luật, năng suất lao động thấp, chưa có tính tư duy, sáng tạo trong sản xuất nên chưa đáp ứng được nhu cầu sử dụng của các doanh nghiệp trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.

Thực hiện chủ trương hỗ trợ khuyến khích phát triển công nghiệp nông thôn theo Nghị định 134/CP của Chính Phủ và quy định của thành phố Hà Nội. Phương thức đào tạo nghề cho lao động nông thôn theo chương trình khuyến công hiện nay gồm: Đào tạo nghề ngắn hạn và đào tạo nâng cao tay nghề.

Đào tạo nghề ngắn hạn: Hàng năm, trên cơ sở nhu cầu sử dụng lao động của các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất công nghiệp nông thôn trên địa bàn; Trung tâm phối hợp với phòng Kinh tế các huyện, thị xã tiến hành khảo sát, lựa chọn và lập đề án trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt. Sau khi được phê duyệt tiến hành tổ chức triển khai thực hiện theo phương thức phối hợp giữa Trung tâm khuyến công với Phòng Kinh tế cấp huyện hoặc các tổ chức chính trị xã hội - Doanh nghiệp/Cơ sở sản xuất công nghiệp nông thôn.

Đào tạo nâng cao tay nghề: Phương thức tổ chức thực hiện như đào tạo nghề. Tuy nhiên đào tạo nâng cao tay nghề là đào tạo cho những lao động đã nắm được những thao tác cơ bản. Hiện nay lao động thuộc các ngành nghề nông thôn, đặc biệt là lĩnh vực thủ công mỹ nghệ truyền thống đòi hỏi người thợ phải có tay nghề cao, có trình độ kỹ thuật, mỹ thuật, có tính kiên trì, và không ngừng nâng cao tính tư duy, sáng tạo… mới đáp ứng được yêu cầu về chất lượng sản phẩm và mẫu mã phong phú của khách hàng; đặc biệt là đối với các mặt hàng xuất khẩu. Mặt khác các sản phẩm thủ công mỹ nghệ truyền thống thường gắn với bản sắc văn hoá của các dân tộc Việt Nam. việc đào tạo nâng cao tay nghề nhằm trang bị cho người lao động những kiến thức cơ bản về lý thuyết, về trình độ thẩm mỹ, mỹ thuật, tính kiên trì, khả năng tư duy, sáng tạo, và các thao tác nâng cao được tiếp thu từ các nghệ nhân và thợ giỏi.

Theo tổng kết 5 năm giai đoạn 2005 - 2009, với nguồn kinh phí khuyến công quốc gia, khuyến công của thành phố, khuyến công các huyện thị và nguồn vốn đối ứng của các doanh nghiệp; Trung tâm khuyến công và tư vấn phát triển công nghiệp Hà Nội đã phối hợp với các đơn vị triền khai thực hiện các đề án khuyến công về đào tạo nghề và nâng cao tay nghề, kết quả cụ thể như sau: đào tạo khoảng 65.700 lao động, trong đó đào tạo mới 64.320 lao động, đào tạo nâng cao 1.100 lao động và 250 thợ giỏi. Qua tổng kết đánh giá hàng năm, đây là chương trình trọng tâm đạt hiệu quả cao, trong các nội dung khuyến công.

Kinh phí hỗ trợ cho lĩnh vực đào tạo nghề chiếm trên 60% kinh phí khuyến công hàng năm; Được triển khai rộng rãi tới các cơ sở sản xuất công nghiệp nông thôn thuộc các huyện, thị xã trên địa bàn thành phố, đến các đối tượng theo quy định tại Nghị định 134 của Chính Phủ. Với sự tham gia của các tổ chức, đơn vị phối hợp thực hiện như: Phòng Kinh tế các huyện, thị xã; các tổ chức chính trị xã hội như: Hội liên hiệp phụ nữ, Liên minh HTX, Hội nông dân, Đoàn thanh niên CSHCM…

Hiệu quả mang lại từ công tác đào tạo nghề là: Giải quyết việc làm và thu nhập cho lao động vùng ngoại ô thành phố, đặc biệt là tại các khu vực có đất bị thu hồi cho phát triển công nghiệp; góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động, ổn định an ninh chính trị tại địa phương góp phần công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp nông thôn. Mặt khác các lớp đào tạo nghề, nâng cao tay nghề đều được gắn với nhu cầu sử dụng lao động của các doanh nghiệp và các cơ sở công nghiệp nông thôn, nên số lao động qua đào tạo có việc làm đạt khoảng trên 85%, với mức thu nhập bình quân 2.000.000 đ/người/tháng.
 

Kỹ sư: Hoàng Xuân Thuỷ
Giám đốc Trung tâm khuyến công và tư vấn PTCN Hà Nội