Trong đó, tập trung vào một số nội dung chính như: Công tác thông tin tuyên truyền; chuyển đổi HTX thành lập trước ngày 01/7/2013; khuyến khích thành lập HTX mới theo Luật HTX 2012 và các hoạt động hỗ trợ phát triển HTX.

Tình hình hoạt động của các HTX công nghiệp - thương mại

Ngành Công Thương cả nước ước tính có 4.328 HTX, trong đó: Lĩnh vực công nghiệp-tiểu thủ công nghiệp (CN-TTCN) là 2.247 HTX; lĩnh vực thương mại là 1.640 HTX; dịch vụ điện là 441 HTX. Tổng số lao động tại các HTX là 233.603 lao động, trong đó có 163.930 lao động là thành viên HTX.

Đối với lĩnh vực CN-TTCN: Ngành nghề, sản phẩm của các HTX CN-TTCN tương đối đa dạng, tập trung chủ yếu vào: Công nghiệp chế biến nông lâm sản, thực phẩm; gia công, sửa chữa cơ khí nhỏ; sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ tại các làng nghề; công nghệ, kỹ thuật sản xuất giản đơn, sử dụng nhiều lao động, giá trị gia tăng của sản phẩm thấp.

Phần lớn các HTX đều gặp khó khăn về vốn, mặt bằng sản xuất, thị trường tiêu thụ và công nghệ sản xuất, do đó không nâng cao được chất lượng sản phẩm, sức cạnh tranh và hiệu quả sản xuất kinh doanh thấp. Tuy nhiên, bên cạnh đó có một số HTX đã tích cực huy động các nguồn lực đầu tư mở rộng sản xuất; nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm; mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm trong và ngoài nước; gắn sản xuất với phát triển du lịch; nên hiệu quả sản xuất kinh doanh cao.

Đối với lĩnh vực thương mại: Bên cạnh mô hình HTX thương mại kinh doanh dịch vụ tổng hợp truyền thống, đã xuất hiện mô hình HTX mới kinh doanh về dịch vụ môi trường, du lịch và đồ lưu niệm; hoạt động của các HTX thương mại đã góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp, công nghiệp; tham gia thực hiện tốt chương trình đưa hàng Việt về nông thôn, góp phần bình ổn giá cả thị trường.

Nhiều HTX tuy duy trì được hoạt động, nhưng rất hạn chế trong cải tiến, đổi mới phương thức quản lý kinh doanh, mở rộng hợp tác, liên kết trong kinh doanh, phát triển thị trường. Một số HTX thương mại bước đầu đã tổ chức kết nối được với doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác sản xuất để tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, công nghiệp nông thôn.

Công tác triển khai thi hành Luật Hợp tác xã 2012

Thực hiện nhiệm vụ được giao, các đơn vị thuộc Bộ và Sở Công Thương các địa phương đã phối hợp với các đơn vị liên quan trên địa bàn; tập trung thực hiện chuyển đổi, tổ chức lại hoạt động cho các HTX theo Luật HTX 2012, ước tính đến ngày 30/6/2016, kết quả như sau:
Toàn ngành Công Thương có 3.665 HTX thành lập trước ngày 01/7/2013; trong đó: lĩnh vực CN-TTCN là 1.967 HTX; lĩnh vực thương mại là 1.280 HTX và dịch vụ điện là 418 HTX.
Đã tổ chức lại theo Luật HTX 2012 được 1.562 HTX  (đạt 42,62%); trong đó: CN-TTCN là 825 HTX (chiếm 52,82%), thương mại là 567 HTX (chiếm 36,30%) và dịch vụ điện là 170 HTX (chiếm 10,88%).
Đã chuyển đổi sang loại hình khác 69 HTX (chiếm 1,90%).
Chưa tổ chức lại theo Luật HTX 2012 là 2.037 HTX (chiếm 55,58%); nhưng nếu trừ 470 HTX đã ngừng hoạt động đang chờ giải thể và số HTX dịch vụ điện sẽ bàn giao hết sang ngành điện quản lý thì số HTX công nghiệp-thương mại còn lại cần chuyển đổi, tổ chức lại là 1.385 HTX (chiếm 42,65%).
Bộ Công Thương đã chỉ đạo các đơn vị thuộc Bộ và yêu cầu Sở Công Thương các địa phương ưu tiên phân bổ các nguồn kinh phí từ Quyết định số 2261/QĐ-TTg và các chương trình mục tiêu do Bộ Công Thương quản lý để hỗ trợ phát triển các HTX. Kết quả cụ thể: riêng năm 2015, đã hỗ trợ 20,404 tỷ đồng; trong đó, nguồn từ Quyết định số 2261/QĐ-TTg là 2,617 tỷ đồng và lồng ghép từ chương trình khuyến công, xúc tiến thương mại là 17,787 tỷ đồng. Ước 06 tháng đầu năm 2016, đã hỗ trợ 12,12 tỷ đồng; trong đó, nguồn từ Quyết định số 2261/QĐ-TTg là 1,714 tỷ đồng và lồng ghép từ chương trình khuyến công, xúc tiến thương mại là 10,406 tỷ đồng.

Bộ Công Thương đã phối hợp với các Bộ, ban, ngành liên quan và các địa phương, tập trung thực hiện một số nội dung sau:
Xây dựng và nhân rộng mô hình HTX thương mại hoạt động hiệu quả: Hai bên đã chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan có liên quan thực hiện mô hình thí điểm giữa doanh nghiệp-liên hiệp HTX, HTX-nông dân tiêu thụ nông sản và cung ứng vật tư nông nghiệp theo Quyết định số 23/QĐ-TTg tại 12 tỉnh. Từ kết quả thực hiện các mô hình thí điểm, Bộ Công Thương, Liên minh HTX Việt Nam và các địa phương đã tổng kết, đánh giá, đề nghị và được Chính phủ chấp thuận cho tiếp tục thực hiện nhân rộng giai đoạn 2016-2020.
Bộ Công Thương đã chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương xây dựng, nhân rộng mô hình HTX quản lý chợ, hoạt động đa chức năng ở nông thôn (nông nghiệp - thương mại-dịch vụ hoặc CN-TTCN và thương mại). Đồng thời đề nghị các cơ quan liên quan ban hành văn bản hướng dẫn cơ chế tài chính phù hợp với mô hình HTX quản lý chợ hoạt động đa chức năng.

Thực hiện Quyết định số 23/QĐ-TTg, hai bên đã phối hợp mở lớp bồi dưỡng kiến thức cho 252 Chủ nhiệm các HTX thương mại, lớp nâng cao năng lực và kỹ năng quản lý cho cán bộ quản lý chợ.
Định hướng thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với các Bộ, ban, ngành liên quan và các địa phương thực hiện tốt chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước để đẩy mạnh đổi mới, thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể, HTX; tập trung vào một số nội dung chính sau:
Tăng cường tuyên truyền, phổ biến Luật HTX 2012, đường lối, cơ chế, chính sách phát triển kinh tế tập thể, HTX, công nghiệp, thương mại;
Đôn đốc các địa phương tập trung chuyển đổi, tổ chức lại các HTX công nghiệp-thương mại thành lập trước ngày 01/7/2013 theo Luật HTX 2012;
Đẩy mạnh xây dựng mô hình HTX kiểu mới theo Quyết định số 445/QĐ-TTg và theo chuỗi giá trị các sản phẩm hàng hóa chủ lực quy mô lớn;
Triển khai xây dựng mô hình tiêu thụ nông sản và cung ứng vật tư nông nghiệp theo Quyết định số 23/QĐ-TTg. Xây dựng thí điểm một số khu nông nghiệp công nghệ cao gắn với hình thành tổ hợp nông, công nghiệp, dịch vụ thương mại công nghệ cao.
Thực hiện các hoạt động kết nối cung-cầu, chương trình đưa hàng Việt về nông thôn. Đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, khuyến công để hỗ trợ các HTX công nghiệp-thương mại phát triển sản xuất, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm trong nước và xuất khẩu./.    

Huy Quang